Ενεργοποιώντας την κοινοτική αγορά ενέργειας για βιοενέργεια

Στην αναθεωρημένη οδηγία για την ανανεώσιμη ενέργεια (RED II), η ΕΕ θεωρεί τις ενεργειακές κοινότητες καθοριστικές για την περαιτέρω αύξηση της παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας από την αγορά και αναθέτει στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν ρυθμιστικά πλαίσια για την ενεργοποίηση και τη διευκόλυνση αυτής της διαδικασίας.

Την ίδια στιγμή, πολλά εμπόδια αποτρέπουν τους πολίτες από το να γίνουν παραγωγοί βιοενέργειας καθώς και επηρεάζουν την ελκυστικότητα των έργων βιοενέργειας, όπως:

Έλλειψη ετοιμότητας των κοινοτήτων για να αξιοποιήσουν πλήρως το δυναμικό της αγοράς βιοενέργειας

Έλλειψη συνειδητοποίησης των ενδιαφερόμενων μερών, σχετικά με το δυναμικό των ενεργειακών κοινοτήτων

Απουσία σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, ενός κατάλληλου πολιτικού πλαισίου

Για ένα εκδημοκρατισμένο ενεργειακό σύστημα που βασίζεται σε πολίτες, το έργο BECoop (2020-2023) που χρηματοδοτείται από τον Ορίζοντα 2020, στοχεύει να καταστήσει τις «βιο-ενεργειακές κοινότητες» πρωτεργάτες για την τοπική παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας.

Σχετικά με το BECoop

Το έργο BECoop θα επικεντρωθεί στην κινητοποίηση των πολιτών σε πρωτοβουλίες σχετικές με τη βιοενέργεια, αυξάνοντας τη γνώση και την αποδοχή της βιοενέργειας, ειδικά στον οικιακό τομέα θέρμανσης.

Το έργο θα βοηθήσει τις νέες αυτές πρωτοβουλίες, εντοπίζοντας τις πιο κατάλληλες τεχνικές, επιχειρηματικές και οικονομικές λύσεις, οι οποίες θα έχουν δοκιμαστεί στην πράξη σε τέσσερις πιλοτικές περιπτώσεις ενεργειακών κοινοτήτων και τοπικών/εθνικών αρχών. Στη συνέχεια, αυτοί οι πιλότοι θα αναπαραχθούν σε περισσότερες Ευρωπαϊκές περιπτώσεις.

Ο τρόπος; Με βασικές δραστηριότητες που μπορούν να ομαδοποιηθούν σε 4 κύρια πεδία δράσης:

Ανάλυση του πλαισίου της βιοενέργειας, που προορίζεται για θέρμανση, με έρευνες σε όλη την Ευρώπη,

Ανάπτυξη εργαλείων και υπηρεσιών, υποστηρίζοντας ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων μερών (από παρόχους τεχνολογίας έως υπεύθυνους χάραξης πολιτικής) για την αναπαραγωγή των δράσεων,

Οικοδόμηση κοινοτήτων, με αρκετές δραστηριότητες δικτύωσης και ανάπτυξης ικανοτήτων,

Αναπαραγωγή και χάραξη πολιτικής, σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο, μέσω εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων, που θα υποστηρίξουν και θα ενεργοποιήσουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικών, για την θέσπιση των κατάλληλων πλαισίων για την κοινοτική βιοενέργεια

Πιλοτικές περιπτώσεις του BECoop

Οι επιλεγμένοι πιλότοι αντιπροσωπεύουν ένα ευρύ φάσμα περιπτώσεων ενεργειακών κοινοτήτων, δήμων ή Αρχών με διαφορές ως προς το γενικότερο πλαίσιο και το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον, την ωριμότητα στις δράσεις κοινοτικής βιοενέργειας, και το εύρος διείσδυσης της ανανεώσιμης ενέργειας στην αγορά θέρμανσης, παρέχοντας έτσι μια εξαιρετικά συμπληρωματική σύνθεση αναφορών. Αυτές είναι:

Το BECoop θα αξιοποιήσει τη γνώση που αποκτήθηκε από τους πιλότους του έργου για να παρέχει πολύτιμες πληροφορίες σχετικές με τις κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις των παρεμβάσεων του BECoop, καθώς και την αποδοχή τους από το κοινό.

Ενεργειακές Κοινότητες (ΕΚΟΙΝ1): GOINER (Ισπανία), ESEK (Ελλάδα), SEV (Ιταλία)
Οι Ενεργειακές Κοινότητες του έργου, επωφελούνται των τεχνικών, οικονομικών και επιχειρηματικών υπηρεσιών υποστήριξης, με σκοπό να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στην αγορά θέρμανσης. Το έργο BECoop προφέρει μια μεθοδολογία για την ανάπτυξη έργων και την αξιολόγηση της σκοπιμότητας τους, καθώς παράλληλα ενισχύει τις σχέσεις με τα τοπικά ιδρύματα και αυξάνει το μερίδιο της αγοράς τους. Η SEV αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα, μια ομοσπονδία ενεργειακών κοινοτήτων, η οποία συνδυάζει τα χαρακτηριστικά των άλλων περιπτώσεων και θα βοηθήσει το έργο, επισημαίνοντας τα οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη της βιοενέργειας σε σχέση με τις υπόλοιπες πηγές ενέργειας.

Δήμοι: OBS (Πολωνία)
Το έργο θα βοηθήσει το OBS στην προώθηση της κοινοτικής ενέργειας, καθώς και στην επίτευξη των στόχων του για την απανθρακοποίηση της περιοχής, που παρεμποδίζονται σε μεγάλο βαθμό από τη θέρμανση με χρήση ορυκτών καυσίμων. Το OBS θα χρησιμοποιήσει τα αποτελέσματα του BECoop για να αυξήσει την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση γύρω από τη βιοενέργεια, να δημιουργήσει μια τοπική ΕΚΟΙΝ (Ενεργειακή Κοινότητα) σχετική με βιοενέργεια, να αυξήσει την τοπική αποδοχή της βιοενέργειας, καθώς και να αναπτύξει νέες ευκαιρίες επιχειρηματικότητας που προκύπτουν από τη παραγωγή θερμικής ενέργειας και τις τοπικές αλυσίδες εφοδιασμού βιομάζας.

Αρχές Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας: FIPER (Ιταλία), υποστήριξη για έναρξη μιας νέας ΕΚΟΙΝ (Ενεργειακή Κοινότητα) που να εστιάζει στη θέρμανση με βιοενέργεια
Το BECoop θα παράσχει στο FIPER νέες γνώσεις από την ανάπτυξη των ΕΚΟΙΝ βιοενέργειας που στη συνέχεια θα μεταφερθούν στα συστήματα τηλεθέρμανσης και στους δήμους που είναι μέλη της ένωσης.

Τέσσερα εργαλεία του BECoop

  • Η Πλατφόρμα Ανταλλαγής Γνώσεων: ένα ενιαίο εργαλείο που άρει τα εμπόδια συνεργασίας μεταξύ διαφόρων περιοχών και τομέων για ανταλλαγή πληροφοριών και γνώσεων. Επιτρέπει σε ΕΚΟΙΝ (Ενεργειακές Κοινότητες) που βρίσκονται σε αρχικό στάδιο να συγκεντρώσουν την εμπειρία των αντίστοιχων κοινοτήτων που έχουν ήδη επιτύχει, όπως υποδηλώνει και η συνεργατική φύση της ιδέας των ΕΚΟΙΝ.
  • Το Εργαλείο (αυτο)Αξιολόγησης BECoop: για τις κοινότητες και άλλους ενδιαφερόμενους που θέλουν να εκτιμήσουν την κατάσταση και τις δυνατότητες τους για ανάπτυξη κοινοτικής βιοενέργεια βάσει προτεινόμενων τεχνικών και επιχειρηματικών δράσεων.
  • O Κατάλογος εργαλείων BECoop: ένα ηλεκτρονικό αποθετήριο υφιστάμενων εργαλείων ανοιχτού κώδικα (open-source) που συμπληρώνουν τις υπηρεσίες υποστήριξης για την ανάπτυξη έργων κοινοτικής βιοενέργειας.
  • Το Περιβάλλον Ηλεκτρονικής Αγοράς EKOIN Βιοενέργειας: συνδέει τους ενδιαφερόμενους φορείς της αλυσίδας εφοδιασμού και τους υποστηρίζει κατά την ανάπτυξη ενός κοινοτικού έργου βιοενέργειας

Βιοενέργεια;

Η βιοενέργεια αναφέρεται στην ενέργεια που προέρχεται από τη μετατροπή μη ορυκτών οργανικών, φυσικών πηγών, όπως ξύλο, γεωργικές καλλιέργειες ή οργανικά απόβλητα, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ηλεκτρισμό, θέρμανση, ψύξη και μεταφορά.

Η βιοενέργεια είναι ευέλικτη και αξιόπιστη, αποθηκεύσιμη, με δυνατότητα καταμερισμού και πιο συχνά τοπικά παραγμένη. Για πολλές ευρωπαϊκές χώρες, η βιοενέργεια διασφαλίζει τη μετάβασή τους από τα ορυκτά καύσιμα, αντικαθιστώντας το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα στους τομείς της παραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας. Η δασική / ξυλώδης βιομάζα (τσιπ ξύλου, πέλλετς, κορμοί) είναι η πιο σημαντική πηγή βιοενέργειας και αντιπροσωπεύει περισσότερο από τα δύο τρίτα της κατανάλωσης βιοενέργειας στην ΕΕ.

Ενεργειακές Κοινότητες;

Οι ενεργειακές κοινότητες είναι εθελοντικές ομάδες ατόμων που συνεργάζονται για να παρέχουν περιβαλλοντικά, οικονομικά ή κοινωνικά οφέλη στα μέλη αντί να εστιάζουν αποκλειστικά σε οικονομικά κέρδη. Οι ενεργειακές κοινότητες (υπάρχουν πάνω από 3500 στην Ευρώπη) περιλαμβάνουν συνεταιρισμούς, “οικολογικά” χωριά, μονάδες θέρμανσης μικρής κλίμακας και άλλα έργα με την καθοδήγηση και πρωτοβουλία ομάδων πολιτών (Κοινό Κέντρο Ερευνών, Joint Research Centre – JRC, 2020).

Οι ενεργειακές κοινότητες και συνεταιρισμοί (ΕΚΟΙΝ) μπορούν να ενισχύσουν μια πιο αποτελεσματική, δίκαιη και εκδημοκρατισμένη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, οδηγώντας σε αυξημένη κοινωνική αποδοχή από τους καταναλωτές των εξελίξεων ανανεώσιμης ενέργειας. Οι κοινότητες ανανεώσιμης βιοενέργειας μπορούν να διαδραματίσουν έναν καταλυτικό ρόλο για ένα βιώσιμο μέλλον, έχοντας μια σειρά από οφέλη:

Καταπολέμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής

Δημιουργία θέσεων εργασίας σε τοπικό επίπεδο

Μείωση της ενεργειακής φτώχειας

Χαμηλότερες τιμές προσφοράς

Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας

Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου

Ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού

Ευέλικτα ενεργειακά συστήματα

Οι κοινότητες που παράγουν θερμότητα μέσω της βιοενέργειας εξακολουθούν να είναι σπάνιες. Το έργο BECoop θα προσπαθήσει να εξουδετερώσει τα εμπόδια, δίνοντας τη δυνατότητα στους καταναλωτές ενέργειας να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις και να γίνουν συγχρόνως παραγωγοί και καταναλωτές ενέργειας που δρουν ως πάροχοι και χρηματοδότες της ενεργειακής μετάβασης, διασφαλίζοντας τη διαφανή, εξασφαλισμένη και ασφαλή πρόσβαση στην κοινοτική ενέργεια και την ενεργειακή δικαιοσύνη.

Εθνικό Σημείο Επαφής: Vasileios Filippou, Energeiakh koinothta Karditsas (ESEK), info@esek.gr – vafilpo@gmail.com

Επικοινωνιακό υλικό: